Vacip Kurban
Kurban, Allâhü Teâlâ’ya yakınlık için, ibadet niyetiyle Kurban Bayramı günlerinde, koyun, keçi, sığır ve deve cinsinden bir hayvanı kesmektir.
Kendisine fıtır sadakası vâcip olan kimselere kurban da vâciptir. Yani nisâba mâlik olan hür, mukîm, her Müslümana vâciptir.
Kurban, kesenin kendi nefsine bedel olarak kesilir. Allâh rızâsı için hâlisâne bir niyetle kesilen kurbanın akan ilk kanı ile birlikte kurban kesen mü’minin günahlarının bağışlanacağı beyan olunmuştur.
Kurbanın Kesilme Vakti
Kurbanın kesilecek vakti, Kurban Bayramı’nın birinci, ikinci ve üçüncü günüdür. Ancak birinci günü kesmek daha faziletlidir.
Kurbanı Kesme Şekli ve Niyet
Kurbanlık hayvan incitilmeden kıbleye karşı yatırılır. Üç defa “Allâhü Ekber, Allâhü Ekber. L¼ ilâhe illallâhü vallâhü Ekber. Allâhü Ekber ve lillâhi’l-hamd.” diye tekbîr alınır ve şöyle niyet edilir:
“Yâ Rabbi! Şu vücudum sana karşı o kadar hata, o kadar isyan etti ki, affedilebilmem için bu vücudu sana kurban etmem icap ediyor. Fakat sen şeriatınla insan kurban etmeyi haram kıldığından vücuduma bedel olarak bu hayvanı kesiyorum, kabul eyle Yâ Rabbi, Bismillâhi Allâhü ekber.” deyip kurban kesilir.
Evlâ olan, kişinin kurbanını kendisi kesmesidir. Ancak kesemeyen, Müslüman birini vekil edip yanında durmalıdır.
Kurbanın eti üçe taksim edilir. Bir parçası kendi âilesine nafaka, ikinci parçası dost ve ahbâba ziyafet, üçüncü parçası da fakirlere sadaka olarak verilir.
Akîka Kurbanı
Yeni doğan çocuk için Cenâb-ı Hakk’a şükür olarak kesilen kurbana ‘Akîka kurbanı’ denir. Akîka kurbanı kesmek müstehaptır. Doğduğu günden itibaren her zaman kesilebilir. Yedinci günü kesmek daha faziletlidir.
Doğumun yedinci günü çocuğun saçları tıraş edilir ve saçların ağırlığınca altın veya gümüş sadaka verilip kurbanı kesilir. Erkek ve kız çocuğu için birer kurban kesilir. Erkek çocuk için iki kurban kesilmesini söyleyen âlimler de vardır. Kurbana elverişli olan her hayvan akîka için kesilebilir.
Akîka kurbanın kemikleri, çocuğun sağlık ve selâmetine bir hayır dileği olsun diye kırılmayıp ek yerlerinden ayrılabilir veya çocuğun mütevazı olmasına ve kötü huylardan korunmasına bir temennî olsun diye kırılabilir. İkisi de müstehap görülmüştür.
Akîka kurbanının etinden sahibi yiyebilir, başkalarına da yedirebilir, etin bir kısmını, tamamını veya kurbanın kendisini bağışlayabilir.